Opis

Beryl rozpoczyna drugą grupę układu okresowego - berylowce. Jest metalem o jasnoszarej barwie, twardym i kruchym. Jest pierwiastkiem dość rzadkim. Zabarwione odmiany mineralnego berylu znane są jako kamienie szlachetne - zielony szmaragd i zielonkawoniebieski akwamaryn. Wykazuje on właściwości diamagnetyczne.

Tablica z charakterystycznymi danymi

Liczba elektronów: 4
Liczba neutronów: 5
Liczba protonów: 4
Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): 1.47, 1.57
Przewodność elektryczna: 250*105 1/(m*)
Gęstość (293 K): 1.848 g/cm3
Temperatura topnienia: 1278 °C 1551 K
Temperatura wrzenia: 2970 °C 3243 K
Ciepło topnienia: 13 kJ/mol
Ciepło tworzenia: --
Ciepło parowania: 292.4 kJ/mol
Przewodność cieplna: 200 W/(m*K)

Właściwości chemiczne

Beryl jest średnio aktywny chemicznie. Na powietrzu w temperaturze pokojowej pokrywa się warstewką tlenku. Metal ten nie ulega działaniu wody ponieważ na powierzchni tworzy się cienka warstewka ochronna wodorotlenku berylu Be(OH)₂. Z azotem tworzy azotek Be₃N₂ w temperaturze 1300 K. Reaguje na gorąco z fluorowcami tworząc odpowiednie halogenki. Sproszkowany beryl spala się w parach siarki tworząc siarczek BeS. Beryl ulega na zimno działaniu rozcieńczonych kwasów nieutleniających a na gorąco również utleniających. Beryl rozpuszcza się pod działaniem zasad ponieważ jego wodorotlenek jest amfoteryczny:
Be(OH)₂ + 2 NaOH Na₂[Be(OH)4]

Zastosowanie

Beryl znalazł szerokie zastosowania: Wykorzystuje się go w technice rentgenowskiej, ponieważ jest przezroczysty dla promieniowania X. Jest sztucznym źródłem neutronów w mieszaninie z solami radu, aktynu lub polonu Jest on jedynym lekkim metalem, który ma wysoką temperaturę topnienia i dużą wytrzymałość mechaniczną. Stosowany jest więc przy budowie samolotów , rakiet i pojazdów kosmicznych. Berylu używa się jako czynnika odtleniającego przy odlewie miedzi, żelaza i magnezu. Stopy berylu z miedzią, kobaltem, żelazem, niklem, srebrem lub glinem są wykorzystywane do wyrobu przyrządów nie powodujących iskrzenia, lekkich, twardych i odpornych chemicznie.

Występowanie

Beryl jest dość rzadkim pierwiastkiem. Pod względem rozpowszechnienia (w procentach wagowych) w skorupie ziemskiej zajmuje 43 miejsce. Głównym minerałem, w którym występuje jest beryl Be₃Al₂[Si₆O₁₈]. Bardzo często towarzyszy rudom glinu.

Ciekawostki, pochodzenie

Odkryty przez: L. Vauquelin, Fredrich Wöhler
Miejsce odkrycia: Francja/Niemcy
1798
Pochodzenia nazwy: Od nazwy minerału - berylu
Beryl został odkryty w 1798 roku przez francuskiego chemika L. Vauquelina w minerale berylu. Wolny metal otrzymał w 1828 roku F. Wöhler w procesie redukcji chlorku berylu BeCl₂ metalicznym potasem.

Zdjęcia