Opis

Lit jest najlżejszym znanym metalem, bardzo aktywnym chemicznie - na powietrzu pokrywa się warstewką tlenku. Jest miękki i łatwo daje się kroić nożem. Sole litu barwią płomień palnika gazowego na kolor intensywnie czerwony. Metal ten rozpuszcza się w ciekłym amoniaku tworząc błękitny roztwór amoniakatu.

Tablica z charakterystycznymi danymi

Liczba elektronów: 3
Liczba neutronów: 4
Liczba protonów: 3
Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): 0.97, 0.98
Stopień utlenienia: +1
Przewodność elektryczna: 107.5*105 1/(*m)
Gęstość (293 K): 0.534 g/dm3
Temperatura topnienia: 181°C, 454 K
Temperatura wrzenia: 1342°C, 1615 K
Ciepło właściwe: 24.86 J/(mol*K)
Ciepło topnienia: 3.00 kJ/mol
Ciepło parowania: 145.92 kJ/mol
Przewodność cieplna: 84.8 W/(m*K)

Właściwości chemiczne

Lit wykazuje dużą aktywność chemiczną - na powietrzu pokrywa się warstwą tlenku (Li₂O) i azotku (Li₃N), stopiony reaguje z krzemionką SiO₂ i krzemianami- stąd nadżera szkło i porcelanę. W związkach występuje wyłącznie na stopniu utlenienia +1. Energicznie reaguje z wodą (słabiej jednak niż sód) tworząc wodorotlenek LiOH i łatwo wypiera wodór z alkoholi tworząc alkoholany np. C₂H₅OLi. Rozpuszcza się energicznie w kwasach. Ogrzewany z węglem tworzy węglik Li₂C₂, z krzemem - krzemek Li₆Si₂. Reaguje ze wszystkimi fluorowcami dając odpowiednie halogenki. Ogrzewany z wodorem tworzy wodorek LiH.

Zastosowanie

Lit znalazł szerokie zastosowanie w technice jądrowej. Wchodzi on także w skład prętów sterujących w reaktorach atomowych. Izotop ⁷Li jest wykorzystywany jako chłodziwo we wspomnianych reaktorach. Pierwiastek ten jest często stosowany jako składnik polepszający właściwości mechaniczne stopów glinu i ołowiu. Stop litu z magnezem i niewielką domieszką srebra jest lżejszy od wody, ma dobre właściwości mechaniczne i jest odporny na korozję. Litu używa się także w syntezie organicznej jako katalizator (w polimeryzacji izoprenu) i w roztworze w aminach alifatycznych jako silny czynnik redukujący. Chlorek i bromek litu używane są jako czynniki suszące. Lit wykorzystywany jest także w bateriach.

Występowanie

Lit jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie - wchodzi w skład około 30 minerałów krzemianowych (np. spodumenu LiAl[Si₄O₁₀], petalitu (Li,Na)[AlSi₄O₁₀], lepidolitu KLi₂Al(F,OH)₂[Si₄O₁₀] itp.) a w charakterze domieszki występuje w około 150 minerałach. Lit należy do pierwiastków rzadkich - jego związki tylko wyjątkowo występują w większych stężeniach. Związki litu występują niekiedy w wodach mineralnych, gromadzą się też w roślinach np. w tytoniu. Zawartość litu w organizmie człowieka wynosi 0.000003 % wagowego. W oceanie w 1000 kg wody znajduje się ok. 200 mg litu.

Ciekawostki, pochodzenie

Odkryty przez: Johann Arfvedson
Miejsce odkrycia: Szwecja
Rok odkrycia: 1817
Pochodzenie nazwy: od greckiego słowa "lithos" oznaczającego kamień.
Lit został odkryty podczas analizy minerału krzemianowego - petalitu. Metaliczny lit, zawierający zanieczyszczenia wydzielił w 1818 roku H. Davy przez elektrolityczny rozkład tlenku litu. W 1855 roku Bunsen i Mathiesen otrzymali ten pierwiastek w stanie czystym przez elektrolizę stopionego chlorku litu.

Zdjęcia